Ο κ. Συμεών Κωνσταντινίδης, επικεφαλής της Ελληνικής Εταιρείας Πολικών Ζωνών, μιλά στο «Περιοδικό» του «Εθνικού Κήρυκα» για την αποστολή, τις προκλήσεις της έρευνας και το μέλλον της Ελλάδας στους πάγους της Ανταρκτικής.
Κ. Κωνσταντινίδη, η πρώτη ελληνική επιστημονική αποστολή ερευνητριών στην Ανταρκτική αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο. Πώς γεννήθηκε αυτή η πρωτοβουλία και ποια είναι η αποστολή της Ελληνικής Εταιρείας Πολικών Ζωνών;
Η Ελληνική Εταιρεία Πολικών Ζωνών ιδρύθηκε πριν από περίπου 12 χρόνια με σκοπό να αναδείξει τη σημασία των πολικών ερευνών και να κινητοποιήσει την ελληνική επιστημονική κοινότητα, τα ερευνητικά κέντρα και την Πολιτεία να εμπλακούν ενεργά σε αυτόν τον τομέα. Η Ανταρκτική δεν είναι μόνο ένα παγωμένο τοπίο – είναι ένα ανοιχτό εργαστήριο για την επιστημονική πρόοδο και τη μελέτη της κλιματικής αλλαγής.
Η αποστολή των δύο Ελληνίδων επιστημόνων, της Χριστίνας Μπαλωμενάκη και της Εύχαρις Γουρουντή, ερευνητριών του Εργαστηρίου Μεταβαλλόμενων Ευφυών Περιβαλλόντων (TUC TIE Lab) του Πολυτεχνείου Κρήτης, ήταν μια καθοριστική στιγμή. Εδειξε ότι η ελληνική επιστημονική κοινότητα μπορεί να έχει ενεργό ρόλο σε διεθνείς αποστολές. Το ταξίδι αυτό δεν ήταν μόνο ένα επιστημονικό εγχείρημα, αλλά και ένα μήνυμα: ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να είναι θεατής σε έρευνες που καθορίζουν το μέλλον του πλανήτη. Η αποστολή αυτή πραγματοποιήθηκε με τη γενναιόδωρη υποστήριξη της Ναυτιλιακής εταιρείας Laskaridis Shipping co. ltd του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, που διαχρονικά ενισχύει πρωτοβουλίες οι οποίες προάγουν την επιστήμη, την έρευνα και τη διεθνή παρουσία της Ελλάδας.
Η ελληνική αποστολή φιλοξενήθηκε στη βουλγαρική βάση. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και τι σημαίνει για την Ελλάδα η παρουσία της στην Ανταρκτική;
Η συνεργασία με τη Βουλγαρία προέκυψε έπειτα από διαπραγματεύσεις και επαφές που διατηρούμε εδώ και χρόνια με άλλες χώρες που συμμετέχουν ενεργά στις πολικές έρευνες. Η βουλγαρική βάση St. Kliment Ohridski αποτέλεσε μια εξαιρετική ευκαιρία για την Ελλάδα να αποκτήσει πρακτική εμπειρία και να εισέλθει δυναμικά στη διεθνή επιστημονική σκηνή της Ανταρκτικής.
Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι χώρες που συμμετέχουν ενεργά στις πολικές έρευνες έχουν και λόγο στις διεθνείς αποφάσεις για το μέλλον της Ανταρκτικής. Το ζητούμενο για την Ελλάδα είναι να ενισχύσει τη θέση της και να έχει μια σταθερή παρουσία στον Νότιο Πόλο. Η φιλοξενία στη βουλγαρική βάση ήταν το πρώτο βήμα – το επόμενο είναι η διασφάλιση μιας αυτόνομης ελληνικής αποστολής και, μακροπρόθεσμα, η δημιουργία μιας ελληνικής ερευνητικής εγκατάστασης. Σημαντικός αρωγός σε αυτή τη διαδικασία είναι το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το οποίο στήριξε οικονομικά και οργανωτικά την ελληνική αποστολή, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά τη δέσμευσή του στην προώθηση της ελληνικής επιστημονικής παρουσίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η έρευνα των δύο Ελληνίδων επιστημόνων επικεντρώθηκε στη νευρο-αρχιτεκτονική και στον συμμετοχικό σχεδιασμό. Πώς συνδέονται αυτά τα πεδία με τις ακραίες συνθήκες της Ανταρκτικής;
Ακούγεται παράδοξο, αλλά η αρχιτεκτονική είναι εξίσου σημαντική με την επιστημονική έρευνα στην Ανταρκτική. Οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται εκεί περνούν μήνες σε ακραίες συνθήκες, με θερμοκρασίες που αγγίζουν τους -50°C, απομόνωση, και περιορισμένους χώρους. Αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στη ψυχολογία και την παραγωγικότητά τους.
Η Χριστίνα Μπαλωμενάκη και η Εύχαρις Γουρουντή εστίασαν στη νευρο-αρχιτεκτονική, δηλαδή στη σχέση ανάμεσα στον σχεδιασμό των χώρων και την ανθρώπινη συμπεριφορά. Μελέτησαν πώς ο φωτισμός, τα χρώματα, οι υφές και η διάταξη των χώρων επηρεάζουν την ψυχική υγεία των ερευνητών. Παράλληλα, μέσω του συμμετοχικού σχεδιασμού, πήραν συνεντεύξεις από τους επιστήμονες της βουλγαρικής βάσης, ώστε να σχεδιάσουν λύσεις που βελτιώνουν την καθημερινή τους διαβίωση.
Η έρευνά τους δεν αφορά μόνο την Ανταρκτική. Εχει εφαρμογές στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, σε απομονωμένες στρατιωτικές βάσεις και, στο μέλλον, σε αποστολές στον Αρη. Η υποστήριξη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη υπήρξε καθοριστική στην υλοποίηση αυτής της έρευνας, καθώς παρείχε τα μέσα για να πραγματοποιηθεί η αποστολή και να αξιοποιηθούν τα ευρήματα σε διεθνές επίπεδο.
Διαβαστε περισσότερα στο άρθρο του Εθνικού Κήρυκα
