Οι δύο δολοφονίες που συγκλόνισαν πρόσφατα την τόσο την Αμερική αλλά και όλους εμάς, της Ουκρανής πρόσφυγα Ιρίνα Ζαρούτσκα και του πολιτικού Τσάρλι Κιρκ, μοιάζουν εκ πρώτης όψεως ασύνδετες. Κι όμως, είναι όψεις του ίδιου νομίσματος.
Η Ιρίνα, μια νέα γυναίκα που έφυγε από τον πόλεμο για να βρει ασφάλεια, βρέθηκε δολοφονημένη μέσα σε τρένο. Δεν ήταν απλώς ένα «τυχαίο» θύμα· ήταν ξένη, πρόσφυγας, ο εύκολος στόχος μιας κοινωνίας που δεν μπόρεσε να την προστατεύσει.
Από την άλλη, ο Κιρκ, πολιτικός με ακραίες ιδέες και ισχυρή δημόσια παρουσία, δολοφονήθηκε μπροστά σε πλήθος κόσμου. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με τυφλή βία αλλά με μια καθαρά πολιτική δολοφονία, ένα χτύπημα στη δημοκρατία. Όταν οι αντιπαραθέσεις μετατρέπονται σε πόλεμο, τότε κανείς δεν είναι ασφαλής.
Οι δύο περιπτώσεις αυτές δείχνουν πως η βία στην Αμερική παίρνει διαφορετικές μορφές, όμως πηγάζει από κοινές ρίζες: ξενοφοβία, μίσος, ακραία πόλωση, αποτυχία των θεσμών. Στην Ιρίναχάθηκε μια ζωή επειδή το κράτος άφησε έναν επικίνδυνο άνθρωπο να κυκλοφορεί ελεύθερος. Στον Κιρκ, η τοξικότητα του δημόσιου λόγου όπλισε το χέρι ενός άλλου.
Η βία δεν διαλέγει πλευρές σκοτώνει τον πρόσφυγα που δεν πρόλαβε να στεριώσει, σκοτώνει τον πολιτικό που προκαλεί αντιδράσεις, σκοτώνει τελικά την ίδια την κοινωνία. Το ερώτημα είναι αν η Αμερική θα συνεχίσει να μένει σοκαρισμένη για λίγες μέρες κάθε φορά ή αν θα αναγνωρίσει ότι αυτά τα γεγονότα είναι συμπτώματα μιας βαθιάς παθογένειας.
Όσο το μίσος για το διαφορετικό και ο φανατισμός κυριαρχούν, τα θύματα θα πληθαίνουν – είτε έχουν το όνομα Ιρίνα είτε το όνομα Κιρκ.
Στην Ελλάδα σήμερα, δεν μπορούμε να πιστεύουμε ότι όλα αυτά μας είναι ξένα. Ζήσαμε εμφύλιο, πολιτικές δολοφονίες όπως του Νίκου Τεμπονέρα, και τρομοκρατία.
Από τον Δεκέμβρη του ’44 μέχρι τις δεκαετίες του διχασμού, και πιο πρόσφατα με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα αλλά και τις τόσες γυναικοκτονίες καθημερινά, είδαμε το μίσος να γίνεται όπλο.
Η βία δεν έχει χρώμα ούτε ιδεολογία διαλύει κοινωνίες και υπονομεύει τη δημοκρατία. Αν κάτι μας διδάσκουν οι ιστορίες της Ιρίνα και του Κιρκ είναι ότι η ανοχή στο μίσος, είτε έχει ρατσιστικό είτε πολιτικό πρόσημο, είναι η αρχή της καταστροφής.
Η μόνη απάντηση είναι να σταθούμε απέναντι, ενωμένοι, πριν να είναι αργά.
