Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Υγεία>>Δέκα μύθοι και αλήθειες σχετικά με την ψυχολογία και την ψυχοθεραπεία

banner roots

Δέκα μύθοι και αλήθειες σχετικά με την ψυχολογία και την ψυχοθεραπεία
10.12.2018 | 09:38

Δέκα μύθοι και αλήθειες σχετικά με την ψυχολογία και την ψυχοθεραπεία

Συντάκτης:  FM 100 Newsroom
Κατηγορία: Υγεία

Γράφει η Φανή Λούγκλου,
ΜΑ Κλινική Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

Πολύ συχνά, στο άκουσμα ότι κάποιος είναι ψυχολόγος, αντιδρούμε λέγοντας, «πώς με ψυχολογείς;», «τι σκέφτομαι τώρα», «κάνε μου μια ψυχανάλυση», «πώς με βλέπεις;», «α, μια και σε βρήκα…».Αντιδράσεις που δεν έχουν καμία σχέση με τον τομέα της ψυχολογίας και που δείχνουν την άγνοια του κοινού και την παραπληροφόρηση του σχετικά με τον κλάδο.

Το κοινό λαμβάνει τις περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ψυχολογία και την ψυχοθεραπεία από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο αλλά και από τις απόψεις που διατυπώνονται από τονκοινωνικό του περίγυρο . Έτσι, ανακυκλώνονται πολλοί μύθοι που δημιουργούν ένα θολό τοπίο γύρω από τη συγκεκριμένη επιστήμη και προκαλούν φόβο σε όσους πραγματικά χρειάζονται να απευθυνθούν σε ψυχοθεραπευτή. Οι πιο συνηθισμένοι μύθοι είναι:

1. Η ψυχολογία δεν είναι αληθινή επιστήμη.

Η ψυχολογία είναι η επιστημονική μελέτη της συμπεριφοράς και των παραγόντων που την επηρεάζουν. Ο όρος «συμπεριφορά», είναι ευρύς και περιλαμβάνει τις πράξεις που παρατηρούνται ευθέως και τις εσωτερικές διαδικασίες, όπως συναισθήματα, σκέψεις, κίνητρα και ψυχολογικές αντιδράσεις. Προκειμένου όλα αυτά να μελετηθούν, οι ψυχολόγοι πρέπει να λάβουν υπόψιν τους περιβαλλοντικούς, βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Με επιστημονικές διαδικασίες (πειράματα, παρατηρήσεις, μελέτη περιπτώσεων και συσχετίσεις) προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις σε μεγάλο φάσμα ερωτημάτων, όπως, πώς λειτουργεί η μνήμη, πώς τα φάρμακα και οι ουσίες επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, πώς επιδρά ο πολιτισμός στη συμπεριφορά, ποιες μέθοδοι διαπαιδαγώγησης δημιουργούν ψυχικά υγιείς ενήλικες, ποιες είναι οι αιτίες των ψυχικών διαταραχών και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν και να προληφθούν, πώς συνδέεται το άγχος με τη σωματική υγεία, κτλ.

2. Η ψυχολογία μελετά την ψυχή.

Η ψυχή είναι μια έννοια ακαθόριστη με πολλούς ορισμούς (θρησκευτικούς, φιλοσοφικούς, κτλ.). Για την ψυχολογία, η «ψυχή» είναι οι συμπεριφορές μας και οι εσωτερικές διεργασίες που οδηγούν σε αυτή. Ως επιστήμη, έχει τέσσερις σαφείς στόχους:
• να περιγράψει πώς οι άνθρωποι και τα ζώα συμπεριφέρονται
• να κατανοήσει και να εξηγήσει τις αιτίες των συμπεριφορών
• Να προβλέψει πώς οι άνθρωποι και τα ζώα θα συμπεριφερθούν κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες
• να ελέγξει, ή να επηρεάσει, τη συμπεριφορά μέσα από τη γνώση και τον έλεγχο των αιτιών

3. Η ψυχολογία, η ψυχοθεραπείακαι η συμβουλευτική είναι το ίδιο πράγμα.

Η ψυχολογία έχει πολλά πεδία. Μερικά από αυτά είναι η ερευνητική ψυχολογία, η αναπτυξιακή, η γνωστική, η δικαστική, η κοινωνική, η πολιτισμική κτλ. Η ψυχοθεραπεία (ή κλινική ψυχολογία) και η συμβουλευτική ψυχολογία είναι δύο ακόμα πεδία που ανήκουν στην ομπρέλα της ψυχολογίας. Με άλλα λόγια, δεν είναι όλοι οι ψυχολόγοι ψυχοθεραπευτές. Η ψυχοθεραπεία και η συμβουλευτική είναι η εφαρμογή των γνώσεων που αποκτούνται μέσα από την πειραματική/ερευνητική ψυχολογία και τα υπόλοιπα πεδία. Επιπλέον, η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία έχουν τις δικές τους διαφορές. Πολύ γενικά, η ψυχοθεραπεία ασχολείται με την αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών, ενώ η συμβουλευτική με συγκεκριμένα προβλήματα συμπεριφοράς και έχει μικρότερη διάρκεια. Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να παρέχει συμβουλευτική, ενώ ένας σύμβουλος δεν μπορεί να κάνει ψυχοθεραπεία.

4. Η ψυχοθεραπεία είναι μόνο για πολύ σοβαρές περιπτώσεις.

Η ψυχοθεραπεία ενισχύει την ψυχική υγεία, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην έλλειψη σοβαρής διαταραχής. Η ψυχική μας υγεία μπορεί να επηρεαστεί από μια κακή συνήθεια (π.χ. κάπνισμα), από το εργασιακό ή οικογενειακό άγχος, από κοινωνικές δυσκολίες, από τραυματικά γεγονότα (π.χ. θάνατος ή φυσική καταστροφή). Δεν είναι απαραίτητο λοιπόν κάποιος να έχει διαγνωσμένη ψυχική διαταραχή για να αναζητήσει βοήθεια από ειδικό.

5. Οι ψυχοθεραπευτές δίνουν συμβουλές και λύνουν προβλήματα.

Εκτός από πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις που αυτό μπορεί να συμβεί, οι ψυχοθεραπευτές δε δίνουν συμβουλές και δεν παίρνουν αποφάσεις για τη ζωή του θεραπευόμενου. Η δουλειά τους είναι να τον καθοδηγήσουν ώστε να πάρει ο ίδιος την κατάλληλη απόφαση για τη ζωή του ή το θέμα που τον απασχολεί. Βοηθούν το άτομο να εξετάσει όλες τι επιλογές και τις συνέπειές τους, να φέρει στο φως παλιές αποφάσεις, να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των επιλογών του και να δει πώς αυτές ή άλλες επιλογές έχουν επηρεάσει ως τώρα τη ζωή του. Η ευθύνη της απόφασης βαραίνει το θεραπευόμενο.

6. Η ψυχοθεραπεία κρατά χρόνια.

Για κάποιες θεωρητικές κατευθύνσεις, όπως η ψυχανάλυση, και για κάποιες πολύ σοβαρές διαταραχές αυτό είναι αλήθεια. Όμως, πρώτον, η ψυχοθεραπεία έχει διαφορετικούς στόχους από την ψυχανάλυση και ο βασικότερος είναι η ψυχική ενίσχυση του ατόμου και τελικά η ανεξαρτητοποίησή του από το θεραπευτή. Δεύτερον, όπως αναφέρθηκε όλοι όσοι απευθύνονται σε ψυχοθεραπευτές δεν έχουν σοβαρή διαταραχή, άρα η θεραπεία είναι πιο σύντομη. Τέλος, η διάρκεια εξαρτάται από την καλή συνεργασία των εμπλεκομένων και τη θέληση του θεραπευόμενου να συμμετέχει στη διαδικασία.

7. Οι ψυχολόγοι διαβάζουν τη σκέψη/καταλαβαίνουν αμέσως το χαρακτήρα.

Κανένας ψυχολόγος δεν διαβάζει τη σκέψη, κανένας δεν έχει μεταφυσικές ικανότητες! Είναι εκπαιδευμένοι να μελετούν σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές και να βγάζουν πιθανά συμπεράσματα αλλά αυτό δε σημαίνει ότι μπαίνουν στο μυαλό και διαβάζουν τη σκέψη. Επίσης, για να καταλάβουν τις δυνάμεις που λειτουργούν σε μια προσωπικότητα χρειάζονται συγκεκριμένες τεχνικές και χρόνος. Όταν είναι εκτός δουλειάς, δεν βάζουν σε εφαρμογή αυτές τις τεχνικές και δε μελετούν χαρακτήρες. Όπως κι ένας οδοντίατρος όταν πίνει καφέ με μια καινούρια γνωριμία δεν μπορεί να ξέρει αν χρειάζεται σφράγισμα, έτσι και ο ψυχολόγος δεν μπορεί να ξέρει αν ο συνομιλητής του αντιμετωπίζει δυσκολίες.

8. Οι ψυχολόγοι δίνουν συμβουλές όπου κι αν βρίσκονται.
Όπως έχει ειπωθεί, δε δίνουν συμβουλές! Επιπλέον, δε λειτουργούν ψυχοθεραπευτικά όλες τις ώρες. Όταν σε μια κοινωνική συναναστροφή μια μαμά αναφέρει «η κόρη μου δεν με ακούει καθόλου» ο ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής δεν μπορεί να ξέρει γιατί συμβαίνει αυτό και ούτε είναι η στιγμή να το διερευνήσει. Όπως δε θα ζητήσουμε από τον οδοντίατρο να μας σφραγίσει το δόντι στο εστιατόριο, έτσι δεν μπορεί και ο ψυχοθεραπευτής να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία επειδή η συνδαιτημόνας φοβάται το αεροπλάνο και αναρωτιέται τι πρέπει να κάνει.

9. Η ψυχοθεραπεία είναι εύκολη, πας στο θεραπευτή και σου λέει τι να κάνεις.

Για άλλη μια φορά, δεν μπορεί να μας πει κανένας ψυχοθεραπευτής τι να κάνουμε. Μπορεί να μας καθοδηγήσει, να είναι συνοδοιπόρος, αλλά η δουλειά είναι τουθεραπευόμενου,και απαιτείται πολλή δουλειά. Δεν υπάρχει μαγικό κουμπί που θα πατήσει ο θεραπευτής και όλα θα φτιάξουν. Το άτομο χρειάζεται να επενδύσει κόπο και χρόνο. Δεν είναι απαραίτητο να κρατήσει χρόνια, αλλά δεν υπάρχουν και εύκολες λύσεις.

10. Δε χρειάζεται να απευθυνθεί κάποιος σε ειδικό όταν έχει φίλους.

Οι φίλοι είναι πολύ σημαντικοί στη ζωή μας, αλλά δεν αντικαθιστούν την ψυχοθεραπεία. Οι καλοί φίλοι θέλουν βεβαίως το καλό μας, αλλά εμπλέκονται συναισθηματικά μαζί μας και αυτό κάποιες φορές δεν είναι καλό. Χρειαζόμαστε την αντικειμενική ματιά ενός τρίτου, κατάλληλα εκπαιδευμένου ατόμου ώστε να αντιμετωπίσουμε κάτι που μας ενοχλεί. Οι φίλοι θα πρέπει να είναι υποστηρικτικοί ως προς αυτό.
Η ψυχολογία είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστήμη με επιρροές από τη φιλοσοφία, την ιατρική, τη βιολογία, ακόμα και τη θρησκεία. Σχετίζεται με όλους τους τομείς τη ζωής μας και απαιτεί σοβαρότητα και σεβασμό, αφού δεν είναι παιχνίδι. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται επιπόλαια και δεν έχει σχέση με μεταφυσικές αναζητήσεις.

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το