24.11.2015 | 16:59

«H Λήμνος και εγώ» (photos)

Συντάκτης: FM 100 Newsroom

Κατηγορία: Λήμνος

Γράφει ο Στέφανος Τσατάλμπασης

Γεννήθηκα στο Αιγάλεω Αττικής το 1967 και μεγάλωσα στη Νίκαια του Πειραιά. Κατάγομαι από τη Μικρά Ασία, Σμύρνη και πέριξ κυρίως, και Σινασό Καππαδοκίας. Πριν 90 περίπου χρόνια οι πρόγονοί μου, πρόσφυγες, ήρθαν στις συνοικίες του Πειραιά και στο Χαϊδάρι. Έκτοτε η οικογένειά μου κατοικεί στην Αττική.

10257763 10152388427191287 3062810965100893097 n

Ο Στέφανος Τσατάλμπασης

Από τα πολλά πρώτα ξαδέρφια που μου χάρισαν τα μπόλικα αδέρφια των γονιών μου, τέσσερα (αν μετράω καλά) υπηρέτησαν μέρος της στρατιωτικής τους θητείας στη Λήμνο. Κάποιους λίγους μήνες ο αδελφός μου το 1990, 13 μήνες εγώ το 1995-96, αρκετούς μήνες ο Β. το 2006 και κάποια περάσματα με το πλοίο του Π.Ν. ο Χ., αν δε μου διαφεύγει και κανένας πέμπτος… Εν ολίγοις, η Πατρίς και ειδικά η Λήμνος έδειξε στην οικογένειά μας μια μικρή προτίμηση, όσον αφορά το συγκεκριμένο καθήκον…

Το Πάσχα του 1990 αποφάσισα να το περάσω στη Λήμνο, συγκεκριμένα στο Μούδρο, επειδή ο εκεί υπηρετών αδελφός μου δεν θα έπαιρνε άδεια κι είπα να του κάνω παρέα. Εκτός από την κανονική του υπηρεσία σαν φαντάρος, είχε και μουσικά καθήκοντα: τραγουδούσε στη Λέσχη Αξιωματικών του Μούδρου με την ορχήστρα του εκεί εδρεύοντος Τάγματος. Έτσι είχα για πρώτη φορά την ευκαιρία να δω λίγο από αυτό το νησί, και μάλιστα σε ιδανικές καιρικές συνθήκες άνοιξης και απίστευτης καλοκαιρίας… με τη μόνη διαφορά ότι στην πραγματικότητα είδα μόνο τη διαδρομή Αεροδρόμιο Ήφαιστος – Μούδρος και επιστροφή, και όσα πρόλαβα να δω σε λίγους μικρούς περιπάτους στα στενά όρια του οικισμού του Μούδρου. Μεταξύ μας, ένιωθα και μια μικρή αμηχανία, γιατί ή «Συνθήκη του Μούδρου» λίγα χρόνια νωρίτερα μου είχε κοστίσει μερικές μονάδες στο γραπτό μου της Ιστορίας, στις Πανελλήνιες…

Από τις 21 Γενάρη 1995 ως τις 21 Φλεβάρη 1996 ήταν η δική μου σειρά να βρεθώ στην Ανεμόεσσα. Αρχικά για 8 μήνες στην Ατσική, χωριό το οποίο συμπάθησα και μπορώ να πω ότι με υποδέχθηκε με αγάπη. Στις μικρές μου βόλτες στο χωριό ευχαριστήθηκα τη φιλοξενία των κατοίκων, τα κεράσματα στα μικρά καφενεδάκια της πλατείας, και απ’ όσο μπόρεσα να δω ήταν ένα χωριό με πολλές κρυμμένες εκπλήξεις: από τα δύο Ηρώα Πεσόντων του, ένα για κάθε Παγκόσμιο Πόλεμο, το τεράστιο λιθόγλυπτο καμπαναριό της εκκλησιάς του Άη Γιώργη με την επιγραφή «1925» και την ίδια την εκκλησιά με τον πανέμορφο κήπο ολόγυρα, τη Βρύση με την επιγραφή «Ατσική τω 1911 ιδίαις δαπάναις ήγειρεν», μέχρι σπιτάκια με αυλές και χαγιάτια, στενοσόκακα, ολόφυλλες μουριές στη μικρή πλατεία, και πιο κει ελεύθερες να βόσκουν κότες και κοκόρια… Ένα χωριό – έδρα Δήμου, τότε, με τις κότες που προανέφερα σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από το Δημαρχείο… Η Ατσική, χωρίς να το θέλω, έγινε για 8 μήνες το «χωριό μου». Ο τόπος μου, το σημείο αναφοράς, και όπως προείπα, η συμπάθειά μου.

Στις πιο μακρινές εξορμήσεις μας, εμείς τα φανταράκια, κατεβαίναμε μέχρι τη Μύρινα. Στην ΠΟΛΗ! Εντελώς διαφορετικές εικόνες εδώ. Κάστρο, ελάφια, Μουσείο, Δημαρχείο, Επαρχείο, τράπεζες, μαγαζιά, κόσμος, τουρίστες… Τι κι αν όλες μας αυτές οι έξοδοι κατέληγαν σε ένα από τα ελάχιστα must μαγαζιά της πόλης, στον Αίολο (σήμερα Αλέξανδρο), στη Νεφέλη, στον Καραγκιόζη…Η πόλη αυτή είχε κάτι που με γοήτευε. Ούτε τότε ήξερα τι ακριβώς, ούτε τώρα, μετά από πολλές (σχεδόν τριψήφιες πια) μέρες και νύχτες που έχω μείνει έκτοτε εκεί. Πάντως, όταν 5 μήνες πριν απολυθώ μετατέθηκα από την Ατσική στο Πλατύ, σ’ ένα προάστιο δηλαδή που ένα κομμάτι του είναι ουσιαστικά ενωμένο με τη Μύρινα, δε μπορώ να πω ότι μου κακοφάνηκε. Μάλλον με χαρά δέχθηκα την είδηση…

Στη νέα μου μονάδα τα πράγματα ήταν πιο χαλαρά: ήμασταν Μουσικοί, με βασική και σχεδόν μοναδική υποχρέωση να παίζουμε μουσική για την ψυχαγωγία τόσο των συναδέλφων μας όσο και των αξιωματικών. Έτσι βρέθηκα σχεδόν σε όλα τα Τάγματα, διάσπαρτα σε όλο το νησί, και φυσικά στις Λέσχες Αξιωματικών Μύρινας και Μούδρου. Ποιος να μου το ‘λεγε πριν μερικά χρόνια ότι θα κρατούσα το μικρόφωνο του αδελφού μου και θα τραγουδούσα στην ίδια αίθουσα…

Είδα χωριά που ούτε το όνομά τους στο χάρτη δεν είχα εντοπίσει προηγουμένως. Διαδρομές που, ακόμα και τώρα, σχεδόν 20 χρόνια μετά ανακαλύπτω στις ολιγοήμερες διακοπές μου το καλοκαίρι, κι εκεί με πήγαινε «η υπηρεσία». Κυρίως όμως είχα την ευκαιρία να δω το νησί, έστω και μέσα από ένα στρατιωτικό υπηρεσιακό λεωφορείο, και να δώσω στον εαυτό μου την υπόσχεση να ξανάρθω. Με δικό μου όχημα και με αρκετές μέρες μπροστά μου. Να ξαναδώ όσα είδα και να δω όσα δεν είδα στους 13 μήνες που η Πατρίς με τοποθέτησε στο νησί του Ηφαίστου. Και δεν άργησε η υπόσχεση να πραγματοποιηθεί…

Αυτοί οι 13 μήνες μου χάρισαν και κάποιους φίλους. Ντόπιους. Λημνιούς. Τη χαίρονται την καταγωγή τους κι όταν το λένε χαίρονται διπλά: «είμαι από τη Λήμνο», και λάμπει το είναι τους. Φίλους από τα Καμίνια, τον Κάσπακα, τον Κοντιά, τα Τσιμάνδρια, τη Μύρινα, τον Άγιο Δημήτριο… Ένας απ’ αυτούς μου πρότεινε να πάμε στο νησί για διακοπές το καλοκαίρι του 1997. Και κάπως έτσι άρχισαν όλα…

Φιλοξενήθηκα στο σπίτι του στα Καμίνια. Τη σημασία και την ιστορικότητα του χωριού μπορεί να τη βρει οποιοσδήποτε με μια πρόχειρη αναζήτηση στην πρώτη τυχούσα εγκυκλοπαίδεια ή ιστολόγιο του διαδικτύου. Την ομορφιά του χωριού δε θα τη βρει κανείς αν δεν φτάσει ως εκεί… Την όμορφιά της θάλασσας που έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων από τα Καμίνια, τη φύση της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Λήμνου που σου ανοίγεται σαν αγκαλιά μόλις βγεις απ’ το χωριό στο δημόσιο δρόμο, πρέπει να πας ο ίδιος για να τη νιώσεις. Εγώ είχα την ευκαιρία, κι αγάπησα ακόμα περισσότερο αυτό το κομμάτι γης το περικυκλωμένο από θάλασσα…

Ούτε το 1997 έμεινα κλεισμένος στη στενή περιοχή των Καμινίων, ούτε το 2002, 2006, 2007, 2009, 2010, 2011, 2012 (!!!) που ξαναπήγα στο νησί. Όλες τις φορές με την υπόσχεση ότι «σύντομα θα ξανάρθω» αλλά και όλες τις φορές φορτωμένος με νέες εικόνες, πολλές από αυτές πρωτόγνωρες, άλλες γνωστές που όμως η επανάληψη τις κάνει ομορφότερες κι εντονότερες και τις γράφει ανεξίτηλα στη μνήμη, παλιούς φίλους από το στρατό και καινούργιους από τις επόμενες επισκέψεις που ολοένα και πληθαίνουν, αναμνήσεις από τοπία, από γεύσεις, από μυρουδιές…

Κάπου εδώ νομίζω κρύβεται η αιτία για να ξαναπηγαίνω στο νησί σχεδόν κάθε χρόνο: Για να αναζητώ κάθε φορά τη λεπτομέρεια που ξέχασα την προηγούμενη, για να φωτογραφίζω μανιωδώς τα πάντα, από το αθώο γαϊδουράκι που απλώς βόσκει στο ελάχιστο γρασίδι που του βρέθηκε, μέχρι την τεραστίου μεγέθους Αλυκή, τους Αμμοθίνες που σε φέρνουν στη Σαχάρα του Βορειοανατολικού Αιγαίου, το εγκατελειμμένο Παλαιό Πεδινό του οποίου οι κάτοικοι έφυγαν μεν μετά το σεισμό και την ισοπέδωση των σπιτιών τους, αλλά πήγαν κι έχτισαν το καινούργιο χωριό σε απόσταση αναπνοής, έτσι για να μην απομακρυνθούν από τον τόπο τους, τα καλοδιατηρημένα και συντηρημένα έως τα ξεχασμένα και ερειπωμένα ενθύμια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της Απελευθέρωσης από τους Τούρκους το 1912, το περίφημο Κάστρο της Μύρινας αλλά και τα ελάχιστα κατάλοιπα του Κάστρου του Κότσινα, τα ηφαιστειογενή πετρώματα με τα κάθε λογής σχήματα και χρώματα σ’ όλη τη Βόρεια Λήμνο, τον Άθω που κάθε μέρα σου δηλώνει την παρουσία του σ’ όλες τις Δυτικές και Βόρειες παραλίες του νησιού, τη Σπηλιά που φιλοξένησε το Φιλοκτήτη και το Ιερό των Καβείρων αλλά και το άγαλμα της ηρωίδας Μαρούλας, την Πολιόχνη με το αρχαιότερο Βουλευτήριο στην Ευρώπη αλλά και τα Ηρώα Πεσόντων κατά τη γερμανική κατοχή το 1941-44, τα περίφημα νεοκλασικά των Αιγυπτιωτών Λημνίων στο Ρωμέικο Γιαλό αλλά και τα ταπεινά πέτρινα χωριάτικα σπιτάκια και μάντρες σ’ όλη τη Λημνιακή ύπαιθρο, τα χιλιάδες αγριοκούνελα που παραφυλάνε να σε κάνουν να φρενάρεις σε κάθε βόλτα σου στην εξοχή αλλά και τους δεκάδες Αιγαιόγλαρους που βρήκαν φιλόξενο καταφύγιο στο Γομάτι και τις γύρω περιοχές, τις καλοχτισμένες και φροντισμένες και πλούσιες εκκλησιές αλλά και τα πάρα πολλά, απίστευτα πολλά ξωκκλήσια (όπως την πολυφωτογραφημένη Ευαγγελίστρια του Μούδρου,αλλά και την παγκοσμίως γνωστή Παναγιά την Κακαβιώτισσα, τη μοναδική στον κόσμο εκκλησία χωρίς οροφή), τις τρεις φυσικές και την τεχνητή λίμνη, τους πανέμορφους υδροβιότοπους του Πεδινού και της Αλυκής-Κοντοπουλίου που προτιμάν τα αποδημητικά πτηνά και τα αγαπημένα μου Φλαμίνγκο, τη θέα προς το απέραντο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο, νότια τον Άη Στράτη στα «δυο βήματα» και ανατολικά την Ίμβρο (και την Τένεδο αν μου ξαναδοθεί η ευκαιρία στο μέλλον) και βορειότερα τη Σαμοθράκη, αυτά κι άλλα πολλά φωτογραφίζω κάθε χρόνο, τα ίδια και άλλα νεώτερα, αυτά ξαναβλέπω με μεγάλη χαρά κάθε Αύγουστο, αυτά κι άλλα πολλά θα ‘θελα να έχω τη δυνατότητα να βλέπω 12 μήνες το χρόνο…

Γιατί, όπως θα έχετε καταλάβει πλέον όσοι με διαβάσατε, αγάπησα τόσο πολύ αυτόν τον πανέμορφο νησιώτικο τόπο που λέγεται Λήμνος, που είναι η μεγαλύτερη επιθυμία μου να βρεθώ κάποτε εκεί σαν μόνιμος κάτοικος. Μου αρέσει να ζω μέσα σ’ έναν τόπο που κάθε βήμα μου θα μου αποκαλύπτει και κάτι καινούργιο. Όμορφο καινούργιο. Γιατί από ασχήμια χόρτασα.